Τι είναι τα peak της γλυκόζης

Τι είναι τα  peak της Γλυκόζης

(απόσπασμα από το βιβλίο μου «Γλυκόζη Φίλος και Εχθρός»

Γλυκαιμικά peak είναι οι ανώμαλες διακυμάνσεις των επιπέδων γλυκόζης που δείχνουν τη μεταβλητότητα της γλυκαιμίας. Μπορούμε να τα πούμε και συνεχές ανεβοκατέβασμα του σακχάρου στο αίμα.Tα υψηλά peak προκαλούν σοβαρές βλάβες στην υγεία μας. Εξαρτώνται από την κατανάλωση όλων των σακχάρων, ακόμη και αυτών που υπάρχουν στα φρούτα και στο μέλι, ή και σε τροφές που συχνά είναι υπεράνω υποψίας. Τα σάκχαρα είναι «εχθροί» του οργανισμού μας. Μπορούμε όμως να τα γνωρίσουμε καλύτερα για να μπορούμε να τα καταναλώνουμε με σωστό τρόπο, ούτως ώστε να κρατάμε χαμηλή την γλυκαιμική καμπύλη, πράγμα απαραίτητο για την υγεία μας.

Τα σάκχαρα είναι παντού. Τρώμε πολλά, συχνά χωρίς να το καταλαβαίνουμε, θέτοντας την υγεία μας σε κίνδυνο. Επί σειρά ετών πιστεύαμε πως ήταν αρκετή μια μέτρηση σακχάρου για μας δείξει τις συνέπειες της γλυκαιμίας στο σώμα μας. Σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι εκείνο που επιβαρύνει σοβαρά την υγεία μας, είναι οι βλάβες που προκαλούνται από τα peak της γλυκόζης. Άσχετα αν είναι κανείς διαβητικός ή όχι. Τα peak μας βλάπτουν όλους εξίσου.

Ξαφνική πείνα και χρόνια κόπωση είναι μόνο μερικά από τα ήπια και πιο συνηθισμένα συμπτώματα. Στα πιο σοβαρά, συγκαταλέγονται καρδιαγγειακά, διαβήτης, καρκίνος, Alzheimer.

  Σ’ αυτό το βιβλίο θα δούμε πολλές έρευνες από Πανεπιστήμια και συμβουλές από επιστήμονες που μελετούν εντατικά την γλυκαιμία, που μας εξηγούν γιατί τα peak της γλυκόζης και η ασταθής γλυκαιμία είναι επικίνδυνα, και πώς να τα ρυθμίσουμε, χωρίς να στερηθούμε την ευχαρίστηση των αγαπημένων μας φαγητών. Συμπεριλαμβανομένων γλυκών και υδατανθράκων.

Τι ακριβώς πυροδοτεί ένα γλυκαιμικό peak; Aς κάνουμε λίγο μάθημα χημείας. Μη φοβηθείτε, η χημεία είναι το πιο εύκολο μάθημα απ’ όλα, δεν έχει εκπλήξεις, όταν ενώνεις 2 ή περισσότερα μόρια ή ενώσεις σε μια χημική αντίδραση, ξέρεις το αποτέλεσμα με ακρίβεια, και συνάμα είναι και το πιο συναρπαστικό μάθημα, γιατί μας εξηγεί τον κόσμο, τη ζωή, τον έρωτα, την αγάπη μας στη γλυκόζη, ακόμη και τον θάνατο. Το γιατί σήμερα τα περισσότερα παιδιά δεν ξέρουν χημεία, ρωτήστε το στους καθηγητές της Μέσης Εκπαίδευσης. Μόνον αυτοί ξέρουν. Πάντως, τα μόνα που δεν φταίνε, είναι τα παιδιά.                    

Λίγη χημεία λοιπόν. Τα κύτταρά μας, όπως εκείνα των φυτών και των ζώων, έχουν ανάγκη από ενέργεια για να ζήσουν, και η πρωταρχική πηγή αυτής της ενέργειας είναι η γλυκόζη. Την γλυκόζη την παίρνουμε από τις τροφές, με τη μορφή 2 υδατανθράκων: Άμυλο και σάκχαρα.

  Αυτά τα σάκχαρα, που περιλαμβάνουν τη γλυκόζη, τη φρουκτόζη, τη σακχαρόζη (1 μόριο γλυκόζης + 1 φρουκτόζης), και τη λακτόζη (1 μόριο γλυκόζης + 1 μόριο γαλακτόζης), τα ονομάζουμε «υδατάνθρακες ταχείας απορρόφησης»,  ή «απλά σάκχαρα». Τα βρίσκουμε σε πολλές τροφές όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και τα γαλακτοκομικά. Τα βρίσκουμε όμως και σαν τεχνητά πρόσθετα  σε πολλές ακόμα τροφές, όπως το ψωμί, τα αναψυκτικά, τα snacks. Και ακόμη τα βρίσκουμε σαν γλυκαντικές ουσίες, και πρέπει και εκεί να δώσουμε την απαραίτητη προσοχή.

Οι τροφές που περιέχουν φυσικά σάκχαρα, περιέχουν και φυτικές ίνες, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και άλλες θρεπτικές ουσίες, οι οποίες καθυστερούν την απορρόφηση των σακχάρων, και μας κάνουν να αισθανόμαστε χορτάτοι. Σε αντίθεση, οι λεγόμενες βιομηχανοποιημένες τροφές, είναι σχεδιασμένες για είναι πιο νόστιμες, πιο ελκυστικές στον καταναλωτή, αλλά έχουν ελάχιστες φυτικές ίνες, γιατί αυτές δυσκολεύουν τον παραγωγό, τόσο στη συσκευασία, όσο και στη διαδικασία ψύξης-απόψυξης του προιόντος. Θα έλεγα εδώ πως οι βιομηχανοποιημένες και υπερεπεξεργασμένες τροφές, πτωχές σε φυτικές ίνες, και πλούσιες σε σάκχαρα, είναι άχρηστες θερμίδες, επικίνδυνες και καθόλου θρεπτικές.    

Όταν κάνουμε στον βιοπαθολόγο μια καμπύλη σακχάρου, μας παίρνει αίμα σε νηστεία, και αμέσως μετά μας δίνει και πίνουμε ένα διάλυμα γλυκόζης. (περιέχει 1 γραμμάριο γλυκόζης ανά κιλό βάρους του εξεταζόμενου, και όχι 75 γραμμάρια σε όλους τους εξεταζόμενους). Μετά από 60 λεπτά μας ξαναπαίρνει αίμα, και ακόμη  1 φορά μετά από 60 πάλι λεπτά. Έτσι έχουμε δώσει 3   δείγματα, που είναι αρκετά για να εξετάσουμε την καμπύλη γλυκόζης ή σακχάρου όπως λέγεται. Με τις 3 τιμές που θα βρει ο βιοπαθολόγος, σε νηστεία (χρόνος 0’), στα 60’ και στα 120’, θα σχηματίσει την καμπύλη. Υπάρχουν καμπύλες που έχουν μέτρηση γλυκόζης και στα 30’ , καθώς και στα 150 και 180 λεπτά, αλλά τις κάνουμε σε ειδικές περιπτώσεις.

Σκοπός της καμπύλης είναι να διαπιστώσουμε αν είμαστε διαβητικοί, αν είμαστε σε προδιαβητικό στάδιο, ή έχουμε φυσιολογικό μεταβολισμό γλυκόζης.

Όταν πάρουμε το έντυπο της εξέτασης και κοιτάξουμε την καμπύλη, θα δούμε ότι η πιο υψηλή τιμή είναι αυτή που αντιστοιχεί στην αιμοληψία των 60’. Αυτή η τιμή λέγεται και peak της γλυκόζης, είναι δηλαδή η κορύφωση, το υψηλότερο σημείο της καμπύλης.

Εδώ βλέπουμε 2 καμπύλες γλυκόζης. Η μπλε γραμμή δείχνει τη διακύμανση των επιπέδων γλυκόζης του ατόμου που είναι διαβητικός, ενώ η πράσινη του ατόμου που δεν είναι διαβητικός. Παρ’όλα αυτά, η γλυκόζη έχει κάνει peak και στους δύο. Στον έναν περισσότερο, στον άλλον λιγότερο.

    Οι ανώτατες φυσιολογικές τιμές σε μια καμπύλη γλυκόζης, είναι τα 100 mg/dl για την αιμοληψία νηστείας, τα 160 – 170 mg/dl για το δεύτερο δείγμα των 60’, και τα 115 mg/dl για τα 120’.

• Παράδειγμα καμπύλης γλυκόζης, όπου σε 1 ώρα έχουμε το peak, και στη συνέχεια πτώση των επιπέδων. 

Σε αυτό το βιβλίο, θα ονομάζουμε peak, κάθε τιμή γλυκόζης  μετά από οποιοδήποτε γεύμα (θα εξειδικεύσουμε σε πολλά γεύματα και πρωινά), που υπερβαίνει το 30% της τιμής νηστείας, που θα ονομάζουμε από τώρα και στο εξής τιμή βάσης. Υψηλά peak θα ονομάζουμε την τιμή γλυκόζης που υπερβαίνει το 60% της τιμής βάσης.

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ: Μετράμε τα επίπεδα γλυκόζης σε 2 άτομα, που είναι νηστικά. Και οι δύο έχουν τιμή βάσης 100 mg/dl. Tους δίνουμε να φάνε από ένα μπωλ γάλα με δημητριακά. Οι μερίδες είναι ζυγισμένες με ακρίβεια γραμμαρίου. Στα 60’ παίρνουμε νέο δείγμα. Βλέπουμε ότι ο ένας εκ των δύο έχει μέτρηση γλυκόζης 130 mg/dl, ενώ ο άλλος έχει 160 mg/dl.                                                                      

Στον πρώτο η γλυκόζη έκανε peak (+30% από την τιμή βάσης). Στον δεύτερο η γλυκόζη έκανε υψηλό peak (+60% από την τιμή βάσης). Και οι δύο θα υποστούν τις συνέπειες αυτών των peak, συνέπειες που στο δεύτερο άτομο θα είναι πολύ χειρότερες. Θα δούμε παρακάτω το γιατί. 

• Τα peak είναι βλαβερά σε όλους μας, όχι μόνο στους διαβητικούς

Γεράσιμος Τσιώλης, PhD.Βιοχημικός – University of Bologna – Italy