ΣΥΝΘΕΤΙΚΑ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ

Είναι η πιο ευρέως διαδεδομένη κατηγορία καλλυντικών της οποίας τα προϊόντα αποτελούνται στο μεγαλύτερο ποσοστό τους από συστατικά χημικής – συνθετικής προέλευσης. Μπορεί να περιέχουν φυτικά, ζωικά συστατικά, ιχθυέλαια, συστατικά ορυκτής προέλευσης τα οποία έχουν υποστεί χημικές διεργασίες.

Πλεονεκτήματα συνθετικών καλλυντικών

• Έχουν μεγάλη διάρκεια ζωής, καθώς περιέχουν δραστικά συντηρητικά τα οποία μπορούν να εμποδίσουν την ανάπτυξη μικροβίων
• Πληθώρα λειτουργιών και στοιχείων τα οποία είναι πολύ εύκολα στην ανεύρεσή τους καθώς μπορούν  να παρασκευαστούν εργαστηριακά
• Φτηνές πρώτες ύλες

 Μειονεκτήματα της χρήσης των συνθετικών καλλυντικών

Τα τελευταία χρόνια, η στροφή των καταναλωτών προς ένα υγιέστερο τρόπο ζωής αναπόφευκτα έφερε και ερωτήματα για την ασφάλεια των συστατικών των καλλυντικών. Καινούριες έρευνες έρχονται να ενοχοποιήσουν κάποιες από τις ουσίες αυτές για την πρόκληση πολύ σοβαρών ασθενειών ακόμα και σύνδεση με καρκινογενέσεις.

Για παράδειγμα οι αισθητικοί και οι κομμωτές που έρχονται σε συνεχή επαφή με καλλυντικά βρέθηκε να έχουν στον οργανισμό τους 2 με 4 φορές περισσότερες τοξίνες από τις γυναίκες που χρησιμοποιούν καλλυντικά σε καθημερινή βάση, φυσικό αποτέλεσμα των τοξικών ουσιών των καλλυντικών. Έχει αποδειχτεί ότι από τη χρήση καλλυντικών και μόνο κάθε γυναίκα επιβαρύνεται με 2 κιλά χημικών ουσιών το χρόνο. Από αυτές, κάποιες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τον οργανισμό. Στη λίστα που ακολουθεί αναφέρονται ενδεικτικά ορισμένα από τα συστατικά που κατά καιρούς έχουν κατηγορηθεί για ανεπιθύμητες ενέργειες.

• Parabens ( κυρίως το butyl & isobutyl paraben)

Χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά, καθώς αυξάνουν τη διάρκεια ζωής του προϊόντος και εμποδίζουν την ανάπτυξη μικροβίων. Υπολογίζεται ότι οι παραβένες χρησιμοποιούνται σε πάνω από 13.200 προϊόντα (σαμπουάν, σαπούνια, κρέμες, «conditioner» αποσμητικά, αντηλιακά). Έχουν συνδεθεί με αλλεργικές αντιδράσεις και δερματίτιδες, σε μεγάλες δόσεις θεωρούνται τοξικές, ενώ διερευνάται ο ρόλος τους στην ανάπτυξη καρκίνων του μαστού καθώς έχουν βρεθεί σε βιοψίες καρκινικών όγκων. Ενδέχεται ακόμη να επηρεάζουν την ορμονική ισορροπία του οργανισμού.

• Πετρελαιοειδή ή ορυκτέλαια (paraffin oil, petrolatum)

 Καλύπτουν το δέρμα με ένα λεπτό (σαν μεμβράνη) στρώμα, εμποδίζοντας την ικανότητά του να αναπνέει, να αποβάλλει τις τοξικές ουσίες, να ενυδατώνεται και να δημιουργεί νέα υγιή κύτταρα. Συχνές αντιδράσεις είναι μαύρα στίγματα,αφυδάτωση, φωτοευαισθησία (υπερευαισθησία στον ήλιο – πανάδες), πρόωρη γήρανση του δέρματος. Χρησιμοποιούνται σε ευρεία κλίμακα στην κοσμητολογία λόγω του χαμηλού κόστους τους. Ορυκτέλαια τύπου βαζελίνης (petrolatum) προκαλούν πλην των άλλων προβλήματα στα φωτοευαίσθητα δέρματα, κάνοντάς τα πιο ευάλωτα στην ηλιακή ακτινοβολία, ενώ έχουν την τάση να εμποδίζουν την λειτουργία του φυσικού μηχανισμού του σώματος και οδηγουν στην αφυδάτωση  δέρματος .

• Συνθετικά χρώματα

Χαρίζουν ωραία εμφάνιση στο καλλυντικό, κάνοντάς το πιο ευχάριστο στην όψη. Συνήθως περιέχουν βαρέα μέταλλα. Την παρουσία τους προδίδουν τα αρχικά FD&C ή D&C ακολουθούμενα από ένα χρώμα και έναν αριθμό. Τα συνθετικά χρώματα που χρησιμοποιούνται για να κάνουν τα καλλυντικά πιο ελκυστικά όπως και οι βαφές μαλλιών πρέπει να αποφεύγονται όσο είναι δυνατό διότι συσχετίζονται με αρκετές μορφές καρκίνου. Θα τα βρείτε στη λίστα με τα συστατικά σαν FD &C ή D&C, μαζί με ένα χρώμα ή αριθμό. Παράδειγμα: FD &C Red no 6/ D&C Green No 6.

• Συνθετικά αρώματα

Οι λέξεις «fragrance και parfum» κρύβουν από πίσω τους δεκάδες χημικά συστατικά, που δεν αναγράφονται στην ετικέτα του προϊόντος. Ο συνδυασμός τους ευθύνεται για πονοκεφάλους, ιλίγγους, δερματικούς ερεθισμούς, βήχα, υπερμελάγχρωση κ.ά. Μπορεί επίσης να περιέχουν φθαλικές ενώσεις: τοξικές ουσίες που βλάπτουν τα νεφρά και μειώνουν τη γονιμότητα. Τα συνθετικά αρώματα που χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά μπορούν να περιέχουν μέχρι και 200 διαφορετικά συστατικά.

• Sodium Lauryl Sulphate (SLS), Sodium Laureth Sulphate (SLES)

Μπορεί να είναι συνθετικής ή φυτικής προέλευσης (από καρύδα) ανάλογα με τη φιλοσοφία της εταιρίας. Χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία αφρού σε σαμπουάν, αφρόλουτρα, καθαριστικά, οδοντόκρεμες. Προκαλούν ερεθισμούς στα μάτια, δερματικά εξανθήματα, τριχόπτωση, πιτυρίδα, αλλεργίες.

• Συνθέσεις αλουμινίου (Aluminium Allantoinate, Aluminum Carbonate, Aluminium Chloride)

Ένα πολύ κοινό συστατικό που χρησιμοποιείται σε αποσμητικά και αντιιδρωτικά. Οι συνθέσεις αλουμινίου μπορούν κυριολεκτικά να σταματήσουν την φυσική διαδικασία εφίδρωσης του σώματος. Μπορούν να συρρικνώσουν τους ιδρωτοποιούς αδένες και να μπλοκάρουν τους πόρους.

• Βουτυλιωμένο υδροξυτολουόλιο (Butylated hydroxytoluene, BHT)

Είναι συνθετικό συστατικό (από πετρέλαιο). Περιέχεται σε υδατικές κρέμες, ορούς ενυδάτωσης και γενικά στα καλλυντικά σαν αντιοξειδωτικό. Είναι εξαιρετικά φωτοευαίσθητο και προκαλεί μεγάλους ερεθισμούς με την έκθεση στον ήλιο καθώς και αλλεργικές δερματικές αντιδράσεις.

• Ακετόνη (Aceton)

Το γνωστό «ασετόν» που χρησιμοποιείται ως διαλύτης για τα βερνίκια νυχιών, συγκαταλέγεται σε λίστες επικίνδυνων ουσιών. Προκαλεί ξηροστομία, ζαλάδα, ναυτία, δυσκολία στην ομιλία και σε ακραίες περιπτώσεις κώμα. Λειτουργεί ως κατασταλτικό του κεντρικού νευρικού συστήματος (ΚΝΣ).

• Συνθέσεις αμμωνίας (Ammonium Hydroxide Compounds)

Πολλές συνθέσεις αμμωνίας χρησιμοποιούνται στα καλλυντικά. Είναι τοξικές και προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις σε πολλούς ανθρώπους. Μακροχρόνια επαφή μπορεί να προκαλέσει βήχα, ανακοπή της αναπνοής με αποτέλεσμα πνευμονικό οίδημα, που μπορεί να προκαλέσει το θάνατο.

• Διαιθανολαμίνη (Diethanolamine, DEA)

Συχνά χρησιμοποιείται στα καλλυντικά ως ρυθμιστής του pH. Επίσης χρησιμοποιείται σε πολλά λιπαρά οξέα για να μετατρέψει το οξύ σε άλας στεατικού οξέος, το οποίο στη συνέχεια χρησιμοποιείται σα βάση στο γαλάκτωμα. Η ΤΕΑ μπορεί να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις, ερεθισμούς στα μάτια και στο δέρμα. Τοξικό αν χρησιμοποιείται για μεγάλη χρονική περίοδο.

• Ενώσεις του υδραργύρου (Mercury Compounds)

Οι ενώσεις υδραργύρου είναι εύκολο να απορροφηθούν από την επιδερμίδα μέσω της τοπικής εφαρμογής και έχουν την τάση να συσσωρεύονται στο σώμα. Είναι πιθανόν να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις, ερεθιστική δερματίτιδα ή  ακόμα και νευροτοξικές εκδηλώσεις. Η χρήση των ενώσεων υδραργύρου ως καλλυντικό συστατικό περιορίζεται στα καλλυντικά που χρησιμοποιούνται στην περιοχή των ματιών σε συγκεντρώσεις που δεν υπερβαίνουν τα 65 μέρη ανά εκατομμύριο (0,0065%) του υδραργύρου που υπολογίζεται σαν μέταλλο και με την προϋπόθεση ότι δεν υπάρχει άλλο αποτελεσματικό και ασφαλές συντηρητικό. Όλα τα άλλα καλλυντικά που περιέχουν υδράργυρο θεωρούνται νοθευμένα εκτός και αν η ποσότητά του είναι λιγότερη του 0,0001% του συνολικού προϊόντος.

Παρακάτω αναφέρονται επιγραμματικά οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες των συνθετικών καλλυντικών που μπορεί να παρατηρηθούν κατά τη χρήση τους:

• Ερεθιστική δερματίτιδα
  • Αλλεργική δερματίτιδα
  • Φωτοτοξική ή φωτοαλλεργική δερματίτιδα
  • Φαγεσωρογένεση
  • Ακμή από καλλυντικά (cosmetic ance)
  • Επιδείνωση δερματοπάθειας